به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

تدابیر سیاسی امام موسی کاظم(ع)؛ راهبردی در برابر خفقان حکومت عباسیان

تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۶۴۷۵۰

باشگاه خبرنگاران جوان مشهد - بعد از شهادت امام صادق (ع)، فرزند ایشان  امام موسی کاظم(ع)  عهده دار سرپرستی و امامت شیعیان شدند.

دوران امامت امام موسی کاظم(ع)، همزمان با خلافت عباسیان بود؛ عباسیان که اوایل روی کار آمدن‌شان با روی خوش با شیعیان و امام برخورد می‌کردند به مرور زمان سختی ها و مشقت های زیادی را به شیعیان تحمیل کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گفته تاریخ نگاران دوران امامت امام موسی کاظم(ع) به خاطر زندان های فراوان و سختی های بسیار یکی از سخت ترین دوران ها میان ائمه اطهار بوده است.

بیشتر بخو انید

امام موسی کاظم(ع)؛ مردی از تبار خورشید برای اجابتی از جنس نور

تدابیر سیاسی امام موسی کاظم(ع) در مقابل عباسیان

آقای عزیززاده کارشناس مذهبی می‌گوید: خلفای معاصر امام(ع) می دانستند که امام کاظم (ع) و پیروانش، آن‌ها را غاصب خلافت پیامبر(ص) می‌دانند که با زور و قدرت، سرنوشت مسلمانان را در دست گرفته اند و اگر روزی قدرت به دست شیعیان بیافتد نابودی حکومت عباسیان بدون شک اتفاق خواهد افتاد به همین دلیل نسبت به رفتار و اقدامات امام و پیروانش بسیار حساس بودند. 

او می‌گوید: هارون در زمان حکومت خود شرایط و فضا را برای امام موسی(ع) بسیار خفقان آور کرده بود تا حدی که کسی توان فعالیت سیاسی و فرهنگی نداشتند. 

عزیززاده می‌گوید: به عنوان مثال هارون با انتخاب ماموران ویژه ارتباط مالی میان امام و شیعیان را قطع کرد و حتی بسیار مواقع دیده شده بود که ماموران مخصوص هارون مزاحمت های مختلفی را بر آن حضرت تحمیل می‌کردند.  

این کارشناس مذهبی می‌گوید: تبعید امام از مدینه به بغداد و بصره یا به زندان انداختن حضرت در زمان های گوناگون از مزاحمتی هایی است که هارون الرشید به امام موسی کاظم(ع) تحمیل می‌کردند. 

او می‌گوید: از همین رو آن حضرت تصمیم گرفت از راه های مختلفی با حکومت طاغوت مبارزه کند که یکی از روش های امام، انجام مناظرات گوناگون با خلفا به خصوص هارون الرشید بود.

در تاریخ می خوانیم: روزی هارون به امام کاظم می‌گوید که مرزهای فدک را معلوم کن تا آن را به تو برگردانم. امام(ع) از جواب امتناع می کند. هارون پیوسته اصرار می ورزد.

امام(ع) می‌فرماید: من آن را جز با حدود واقعی‌اش نخواهم گرفت. هارون که به اصرار خواستار تعیین حدود می‌شود. امام می فرماید: اگر من حدود آن را باز گویم مسلما موافقت نخواهی کرد.

هارون سوگند یاد می‌کند که درصورت تعیین حدود آن را برمی گردانم. امام(ع) فرمود: اما حد اول آن سرزمین عدن است. در این هنگام هارون چهره اش دگرگون گشت و با شگفتی گفت: ادامه بده. امام(ع) فرمود: و حد دوم آن سمرقند است. برای بار دوم ناراحتی هارون بیشتر گشت. امام فرمود و حد سوم آن آفریقا.

بیشتر بخوانید

مشهد الرضا در روز شهادت امام موسی کاظم(ع) سوگوار و عزادار است حرم مطهر رضوی در سوگ شهادت امام کاظم (ع) سیاهپوش شد برگزاری مراسم شهادت امام هفتم شیعیان در حرم امام رضا (ع)

در حالی که صورت هارون از شدت ناراحتی سیاه شده بود، حضرت فرمود: و حد چهارم آن سواحل دریای خزر و ارمنستان. حضرت حدود کشور اسلامی که آن روز، هارون برآن حکومت داشت بیان کرد. هارون گفت: پس چیزی برای ما باقی نماندبرخیز جای من بنشین. امام فرمود: من به تو گفتم، اگر حدود آن را تعیین کنم هرگز آن را نخواهی داد.

این کارشناس مذهبی می‌گوید: نمونه دیگری از موضع گیری سیاسی و مبارزه با حکومت جور، تحریم هرگونه همکاری با دستگاه حکومتی بود.

امام هفتم (ع) روزی به یکی از شیعیانش به نام «صفوان جمال» فرمود: «همه کارهای تو نیکوست جز یک کار»، صفوان عرض کرد: «ای فرزند پیامبر! آن چیست؟» امام فرمود: «اینکه اشترهایت را به هارون کرایه می دهی.»

صفوان گفت: «آنها را برای خوشگذرانی و تفریح کرایه نداده ام بلکه برای زیارت خانه خدا بوده، و خودم هم به عنوان همراه نرفته ام.» 

امام فرمود:«آیا علاقه مند هستی که هارون زنده بماند تا از سفر حج بازگشته و پول تو را بپردازد؟» صفوان گفت: آری، امام فرمود:«کسی که دوست بدارد ستمگران زنده بمانند در صف آنهاست و کسی که در صف آنهاست داخل جهنم می شود.»

نفوذ و تقیه؛ مبارزه‌ای مخفی با حکومت

عزیززاده می‌گوید: یکی از روش های بسیار مهم مبارزه علیه دشمنان، نفوذ در دستگاه حکومت غاصب بود. این رویکرد هم موجب حفظ شیعیان می شد و هم امام از سیاست های حکومت آگاهی می یافت، و در سمت و سوی مبارزه امام و شیعیان تأثیرگذار بود.

او می‌گوید: تربیت نیروهای کارآمد و آشنا به مسائل و مصالح اسلام یکی از راه های امام موسی کاظم(ع) برای نفوذ در دستگاه حکومت بود. 

این کارشناس مذهبی می‌گوید: به همین دلیل حضرت(ع) برای سامان دادن به مبارزات سیاسی و حمایت از شیعیان، برنامه ای تدارک دیدند که بر اساس آن نیروهای فعال و مطمئن، در مسئولیت های کلیدی حکومت قرار می‌گرفتند که «علی بن یقطین»  یکی از اعضای فعال نفوذکننده در حکومت بود. 

او می‌گوید: یکی از برخوردهای امام کاظم (ع) حرکتی بود که امام در برخورد با «علی بن یقطین» داشت و از او خواست تا در دربار عباسی بماند و بکوشد تا شیعیان را از گرفتاری نجات دهد.

در کتب تاریخی آمده است که علی بن یقطین در شمار اصحاب خاص امام کاظم (ع) بود که در دستگاه خلافت عباسی دارای نفوذ بود. او در دوره مهدی و هارون نفوذ فراوانی داشت و از آن به نفع شیعیان بهره برداری می‌کرد.

زمانی که او از امام خواست اجازه دهد تا خدمت دستگاه خلافت را ترک کند امام از دادن چنین اجازه‌ای خودداری کرده و فرمود: این کار را نکن که ما به تو در آنجا انس گرفته‌ایم و تو مایه عزت برادرانت (شیعه) هستی و شاید خدا به وسیله تو شکستی از دوستانش را جبران نموده و توطئه‌های مخالفان را درباره آنها بشکند. ای علی! کفاره گناهان شما همانا نیکی به برادرانتان است. در روایت دیگری آمده است که امام در جواب او چنین فرمود: تو را چاره‌ای جز ادامه کارت نیست، از خدا بترس.

و در نقل دیگری آمده که وقتی امام به عراق آمد، علی بن یقطین از اینکه امام را در چنین حالی می‌بیند اظهار تأسف کرد. امام به او فرمود: ای علی بن یقطین! خدا را دوستانی در صفوف ستمکاران هست که به وسیله آنها از دوستانش دفع شرّ می‌کنند و تو از آنها هستی.

در مرحله دیگر، جاسوسان هارون گزارش دادند که او نماز را همانند شیعه می خواند. هارون مراقبانی بر علی گماشت و سرانجام دریافت که او همچون اهل سنّت نماز می گزارد. هارون خشم خود را فرو برد و رو به علی کرد و گفت: هرگز سخن هیچ سعایت کننده ای را علیه تو نخواهم پذیرفت.

شهید مطهری (ره) می‌نویسد: علی بن یقطین، وزیر هارون است، شخص دوم مملکت است، ولی شیعه است، اما در حال استتار. او ظاهرش با هارون است، اما به هدف های موسی بن جعفر (ع) خدمت می‌کند و امام به او دستورهایی داد و او اجرا کرد و مصون ماند.

عزیززاده می‌گوید: یکی از روش‌های دیگر مبارزه امام موسی(ع) علیه خلفای عباسی، تقیه بود. این روش در سازماندهی یاران امام کمک بسیار کرد و به شیعیان کمک می‌کرد تا در فرصت مناسب علیه حکومت مبارزه کنند برای همین امام به یاران خود دستور اکید دادند تا در بعضی موارد تقیه کنند.

تربیت اندیشمندان و متفکران دینی و سیاسی

این کارشناس مذهبی می‌گوید: امام کاظم (ع) با این بسیار از سوی حکومت تحت فشار بود و بسیار از دوران زندگی بابرکتشان را در زندان گذراندند اما با این وجود ایشان اندیشمندانی  تربیت کردند که در برابر حکومت و فرقه های انحرافی می‌ایستادند.

او می‌گوید: حتی بعضی از شاگردان و تربیت یافتگان امام با بیان جایگاه امامت و این که حکومت، حق خاندان پیامبر (ص) است، با حکومت وقت مبارزه می کردند.

عزیززاده می‌گوید: بعضی از آنها همانند یونس بن عبدالرحمان، صفوان بن یحیی، محمد بن ابی عمیر، عبدالله بن مغیره، حسن بن محبوب سراد و احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی، از اصحاب اجماع شمرده شده اند.

آنان تألیفات فراوانی داشتند و برخی از آنها سال های بسیاری را در زندان گذرانده بودند؛ همانند:

یونس بن عبدالرحمان از او استعداد بسیار بالایی برخوردار بود و در مقابله با افراد و گروه های مخالف، نزدیک به هزار جزوه و مقاله نوشت، تا جایی که گفته شد: دانش ائمه اهل بیت (ع) به چهار نفر منتهی می‌گردد: سلمان فارسی، جابر، سید و یونس بن عبدالرحمان.

محمد بن ابی عمیر نیز تألیفات فراوانی داشت و بسیار زاهد و متّقی بود. او را به زندان های طولانی مدت محکوم کردند.

این کارشناس مذهبی می‌گوید: شیوه های مبارزه سیاسی امام به موارد ذکر شده خلاصه نمی شود، بلکه امام در قالب دعا، موعظه و حتی زندان رفتن به مبارزه با حاکمان عباسی می‌پرداختند.

روایات مختلف از شهادت امام موسی کاظم(ع)

او می‌گوید: تاریخ نگاران دلایل مختلفی برای شهادت امام کاظم(ع) آورده اند؛ بحث تعیین حدود باغ فدک که سالیان سال مورد بحث و اختلاف خلفا و امامان معصوم بود و دیگری خیانت محمد بن اسماعیل در حق عمویش امام کاظم(ع) است که به طمع مال و مقام به قصر هارون رفت و او را علیه امام شوراند که این ماجرا به دستگیری دوباره امام منجر شد.

این کارشناس مذهبی می‌گوید: امام به مدت یکسال در زندان بصره بودند در آن زمان هارون الرشید به عیسی بن جعفر مامور زندان نوشت تا حضرت را به قتل برساند اما او در پاسخ به خلیفه نوشت که من در این مدت جز عبادت و نیایش چیز دیگری از موسی بن جعفر ندیده ام اگر او را از من تحویل نگیری آزادش می‌کنم.

عزیززاده می‌گوید‌: پس از آن هارون امام را از بصره به بغداد منتقل کرد و به فضل بن ربیع سپرد تا امام را به شهادت برساند اما او نیز حاضر به انجام این کار نشد

او می‌گوید: پس از آن فضل بن خالد نیز از دستور شهادت امام سرپیچی کرد، وقتی خبر سرپیچی فضل به گوش هارون رسید او خشمگین شد و فضل بن خالد را به صد ضربه شلاق محکوم کرد.

این کارشناس مذهبی می‌گوید: سرانجام هارون الرشید دستور داد تا امام را به زندان سندی بن شاهک بیندازند، در همان حین یحیی بن خالد که سرپیچی پسرش از دستور هارون او را سرافکنده کرده بود به خلیفه قول داد تا خودش کار را یکسره کند و به سندی بن شاهک دستور داد تا امام را به قتل برساند.

عزیززاده می‌گوید: نقل قول های متفاوتی از شهادت امام موسی کاظم(ع) آورده اند که بعضی میگویند حضرت را با خوراندن زهر مسموم کردند اما در نقل دیگری آورده اند که سندی بن شاهک و همدستانش آن امام همان را در میان فرشی پیچیده و چنان فشار آوردند تا امام موسی کاظم به شهادت رسیدند.

گزارشی از فاطمه بک زاده

انتهای پیام//ف.ب.

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: ائمه اطهار مناسبت های مذهبی امام موسی کاظم ع هارون الرشید علی بن یقطین شهادت امام امام فرمود او می گوید امام کاظم محمد بن تا امام امام ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۶۴۷۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

به زور کسی را به بهشت نخواهیم برد اما در برابر این ناهنجاری ایستاده‌ایم

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا،‌ آیت الله سیداحمد خاتمی در نماز جمعه این هفته تهران اظهار کرد: اقدام ایران نسبت به رژیم صهیونیستی تنبیهی بود، زدند و ما محکم زدیم. آنچه که یقین است اگر بخواهند کارشان را تکرار کنند سیلی محکم‌تری خواهند خورد. نظام قرآنی ما موجب عملکرد اسلامی و قرآنی ما شد.

وی ادامه داد: در آیه ۱۹۴ سوره بقره تاکید شده کسی که شما را زد تردید در زدنش نکنید. چنین آموزه‌ای در آیه ۱۲۶ سوره نحل و آیه ۶۰ سوره بقره نیز تکرار شده است. عملیات ایران در اسرائیل نمایش قدرت و اقتدار ایران اسلامی بود. چرا آقا بر روی موضوع موشکی بیش از یک دهه است تاکید کرده اند؟ با اقدام ایران برجام ۲ و برجام ۳ و مذاکره موشکی هوا شد. بر سر توان موشکی کشورمان مذاکره نکرده و هرگز مذاکره نخواهیم کرد.

امام جمعه موقت تهران تاکید کرد: ما با هیچکس تعارف نداریم. دشمنان ما رعد و برق زیادی از خودشان نشان دادند اما کار خاصی انجام ندادند ولی ما عمل می‌کنیم. اگر چیزی را بگوییم پای حرفمان می‌ایستیم. ما در این عملیات مراکز اقتصادی، بیمارستان، مدرسه یا حتی پادگان‌های نظامی را نزدیم بلکه صرفا پادگانی را زدیم که از آن پادگان، کنسولگری ایران هدف قرار گرفته بود. به این اقدام تدبیر و عملکرد عاقلانه گفته می‌شود.

خاتمی متذکر شد: این عملیات نشان داد که دوران موشک پایان نیافته است و باید موشک داشته باشیم تا بتوانیم جواب وحشی‌ها را بدهیم، البته کار فرهنگی هم انجام می‌دهیم. در این عملیات یک جا را زدیم اما نسبت به مراکز زیادی هشدار دادیم. اعلام کردیم بازی با ایران بازی با دم شیر است؛ همچنین اعلام کردیم اگر با ایران اسلامی آنچنان رفتار کنید پاسخ جدی از ما دریافت خواهید کرد.

وی ادامه داد: یمن، حزب الله لبنان، حشد شعبی عراق و آزادگان دنیا به ما تبریک گفتند. این مسئله نشان می‌دهد جبهه متحده مقاومت شکل گرفته است و البته جبهه رذالت شامل انگلیس، آمریکا و اتحادیه اروپا نیز خودش را نشان داد. آنان عاقبتشان را به ریسمان پوسیده رژیم صهیونیستی گره زده اند اما باید بدانند که این رژیم نابود می شود و جبهه رذالت رسوا خواهد شد.

امام جمعه موقت تهران افزود: جبهه سوم جبهه کسانی بود که ما را به خویشتن داری دعودت کردند. ما به آنان توصیه می‌کنیم که ارتباطشان را با رژیم صهیونیستی قطع کنند، اما متاسفانه همچنان از این رژیم حمایت می‌کنند در حالی که رژیم صهیونیستی مسلمانان و عرب‌ها را قتل عام می‌کند.

خاتمی ادامه داد: دنیا متوجه شد همان قدر که ایرانیان از اسلام دفاع می‌کنند به همان اندازه نیز از میهن شان دفاع می‌کنند. وقتی مراکز دیپلماسی ما هدف قرار می‌گیرد یعنی خاک ما هدف قرار گرفته است به همین دلیل ما نیز آنان را زدیم.

وی تاکید کرد: متدینین همانطور که در جنگ ۸ ساله از ایران دفاع کردند اکنون نیز دفاع خواهند کرد.

امام جمعه موقت تهران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مسئله حجاب گفت: حجاب از ضروریات دین است که ۱۰ آیه قرآن درباره آن نازل شده است و صدها روایت درباره آن داریم. مقام معظم رهبری نیز فرمود «بی‌حجابی هم خلاف شرع و هم خلاف قانون است.» نظام اسلامی به فضل الهی در برابر این ناهنجاری خواهد ایستاد.

خاتمی در عین حال هشدار داد: به زور کسی را به بهشت نخواهیم برد اما در برابر این ناهنجاری ایستاده‌ایم و همچنان خواهیم ایستاد و عقب نشینی نخواهیم کرد. مردم در این زمینه از نیروی انتظامی تشکر می‌کنند.

وی خطاب به جامعه حزب‌اللهی گفت: از جامعه متدینین خواهش می‌کنم در مسئله حجاب دو قطبی شکل ندهید. منطقی و استدلالی بحث کنید و به یکدیگر انگ و تهمت نزنید. دلسوزان نظام در میدان هستند. به والله انگ زدن به یکدیگر مشکل بی‌حجابی را حل نمی‌کند و اصلاً درست نیست. شورای نگهبان و مجلس هست و مطمئن باشید مسوولان نظام هم از دین عبور نخواهیم کرد.

امام جمعه موقت تهران با تبریک سالروز تاسیس سپاه و ارتش گفت: نیروهای مسلح ایران بازوهای پرتوان جمهوری اسلامی ایران هستند. آنان دژ مستحکم ملت هستند و نخواهند گذاشت دشمن به ملت ایران تعرض کنند. مقام معظم رهبری تعبیر خوبی از نیروهای مسلح در هفته گذشته داشتند. عزت نظام اسلامی موجب عزت ایران اسلامی و عزت ایران اسلامی موجب عزت نظام اسلامی می‌شود.

وی ادامه داد: تقویت ایران اسلامی موجب تقویت نظام اسلامی می‌شود و تقویت ایران اسلامی موجب تقویت نظام اسلامی می‌شود. اگر حاج قاسم نبود تا با داعشی‌ها بجنگند ما در خیابان‌های تهران با آنان می‌جنگیدیم اما اکنون همه چیز کشورمان در سایه آرامش به پیش می‌رود. مردم به این عزیزان و خدمتشان نیازمند هستند.

خاتمی خاطرنشان کرد: امنیت ایران افتخاریست که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به وجود آورده‌اند. همه نیروهای مسلح جدا قابل ستایش هستند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با تسلیت رحلت عبدالعظیم حسنی گفت: این بزرگوار را زنده زنده دفن کردند و به شهادت رساندند. ثواب زیارت ایشان معادل ثواب زیارت اباعبدالله الحسین است.

کد خبر 847228 برچسب‌ها ائمه جمعه - امام جمعه خبر ویژه زنان - حجاب آیت‌الله سیداحمد خاتمی